Als je samenwoont met iemand kan je hiervan een schriftelijke verklaring afleggen bij de dienst burgerzaken, zodat je beschouwd wordt wettelijk samen te wonen. De aangifte geeft een zekere juridische bescherming. Twee mensen die in België een woning delen, kunnen wettelijk samenwonen.

Het stelsel is alleen toegankelijk voor mensen die juridisch bekwaam zijn om een contract te sluiten, die niet gehuwd zijn en geen wettelijke samenwoning met een andere persoon hebben gesloten.

De wettelijke samenwoning kan worden beëindigd hetzij in onderlinge overeenstemming door de samenwonenden hetzij eenzijdig door één van de samenwonende. Bij eenzijdige beëindiging zijn de kosten voor de deurwaarder (200 euro) ten laste van de persoon die de eenzijdige beëindiging aanvraagt.

Deze verklaring wordt geregistreerd in het bevolkingsregister en er wordt een ontvangstbewijs meegegeven.